Karbonmonoksit gazı, odun, doğalgaz, kömür gibi yapısında Karbon bulunan maddelerin yanmasıyla veya tam olarak yanmamasıyla ortaya çıkar. Son derece zehirlidir ve fark edilmesi zor olduğu için sessiz katil olarak bilinir.Karbonmonoksit nasıl zehirler?
Kandaki kırmızı kan hücreleri akciğerlerden aldığı oksijeni vücuda dağıtırken vücuttan topladığı karbondioksiti yine akciğerler aracılığıyla dışarı salar.Karbonmonoksit, oksijene göre hem daha kolay hem de daha hızlı(200 kat) bir şekilde hemoglobine bağlanır.Sorun şu ki bağlanan karbonmonoksitler kolay kolay hemoglobinden ayrılmaz ve hemoglobin oksijen bağlayamadığı için vücut gittikçe oksijensiz kalır.
Karbonmonoksit zehirlenmesinin belirtileri nelerdir?
Genelikle fazla spesifik belirtilerinin olmaması sebebiyle başlangıçta normal hastalıklarla karıştırılabilir. Yalnız önemli detaylar olarak;
- Bu tip zehirlenmede ateş görülmez
- Ortamdaki herkesin aynı belirtileri göstermesi
Ciddi düzeyde karbonmonoksit zehirlenmeleri ölümle sonuçlanmaktadır.
Karbonmonoksit zehirlenmesinde ilk yardım
- Kazazedeye yardım olacak kişi zehirlenmeye karşı kendisi de tedbirli olmalıdır.
- Ortam hemen havalandırılmalıdır.
- Hasta hızla ortamdan uzaklaştırılmalı.
- 112 Acil servis aranmalı.
- Hasta ortamdan çıkarıldığında bilinci kapalı ise Temel Yaşam Desteğine başlanmalıdır.
Korunmak için hangi tedbirler alınmalıdır?
· Ev ve işyerlerinde doğal gaz ile kullanılan cihazların her yıl bakımlarını yaptırarak iyi durumda olduklarını kontrol edilmeli.
· Doğalgaz cihazlarına yeterli oksijen sağlanmalıdır. Onun için pencerelerden içeriye oksijen girmesini sağlayacak açıklıklar olmalıdır. Bunlar hiçbir zaman kapatılmamalıdır. Cihazın içerisine hava girişi sağlayan kısmı bloke edilmemelidir. Soba yakılan odalar sık sık havalandırılmalıdır.
· Baca ve soba borusu bağlantısının uygun bir biçimde yapıldığından emin olunmalıdır.
Soba kurarken fazla dirsek kullanımından kaçınılmalıdır. Zorunlu olmadıkça dirsek kullanılmamalıdır.
· Bacalar dışarıya kaçak olmayacak şekilde bağlanmalıdır. Dışarıya kadar metal bir boru ile kaçak olmayacak şekilde gitmelidir. Bacaların ve boruların temiz ve tıkanıksız olduğunu garanti altına alınmalı.
· Sık sık baca tepmesi oluyorsa baca deliğinin uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir. Rüzgâr yönüne göre yön değiştiren baca kapakları en uygunudur.
· Şofbenler standartlara uygun olmalı, oksijen yetersizliği olduğunda kendiliğinden sönen tipte olanlar seçilmelidir. En iyisi banyolarda bulunmaması mümkünse balkonlara ya da havadar mekânlara konulmalıdır.
· Şofbenle ilgili bozukluklar yeterli eğitim görmüş teknik elemanlarca yapılmalıdır.
· Banyo uygun bir şekilde havalandırılmalıdır.
· Kapalı veya yarı kapalı garajlarda motorlu taşıtları uzun süre çalışır durumda bırakılmamalı.
· Özellikle Lodoslu havalarda ölüm oranlarında artış gözlendiğinden dolayı bacalar standartlara uygun değilse soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece mutlaka söndürülmelidir.
· Karbonmonoksit sensörleri kullanılmalı, karbon içeren yakıtların kullanıldığı odalara yerleştirilen bu cihazlar karbonmonoksit gazını algılar ve alarm devreye girer. Çıkardığı kuvvetli ses sayesinde ev içerisinde yaşayan kişilerin uyarılmasını sağlar. Odada korbonmonoksit gazı bulunduğu sürece müdahale edilmedikçe alarm devreden çıkmaz. Birçok ülkede bu tip sensorların kullanılması mecburi tutulmaktadır. Ölçümleri PPM cinsinden yapıp gösterenler tercih edilebilinir. Ömrü 5–6 yıl olan bu cihazların, elektrik kesintilerinde de çalışabilmesi pilli olanları tercih edilmelidir.
BU TİP VAKALARDA 187 NOLU DOĞALGAZ HATTI
ARANABİLİR.
Kaynak: Phd.Dr.Levent Tunalı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder